Publicaties

NIEUW: WWW.TRIADISM.ORG
Een pleidooi voor en een herziening van Poppers Driewereldentheorie

Beknopte samenvatting (publieksversie)

Dit proefschrift gaat over een theorie die door de filosoof Karl Popper in de periode tussen 1965 en ongeveer 1990 is uitgedacht en beschreven. Dit proefschrift bevat een weergave, maar vooral een bewerking en uitbreiding van deze theorie. Met dit proefschrift wordt beoogd dat deze theorie de waardering krijgen zal die zij verdient; zowel binnen als buiten de filosofie.

Het gaat om Poppers Driewereldentheorie en deze houdt kortweg in dat er eigenlijk drie verschillende werelden zijn met in elk van die werelden allerlei objecten of zijnden, en dat die drie werelden alledrie even echt bestaan en altijd van elkaar te scheiden zijn en dus ook niet door elkaar gehaald moeten worden.
De eerste wereld is die van de materiële dingen en wat daar bij hoort, van alles waar de natuurwetenschappen zich mee bezig houden. Deze wereld wordt meestal als de "echte", objectieve buiten-wereld gezien en is ook eigenlijk de gewoonste. Ieder mens maakt, als lichaam, deel uit van en leeft in een deel van deze wereld; niet ieder mens leeft in dezelfde plaatsen en streken van deze wereld.
De tweede wereld is die van de ervaringen en gewaarwordingen en belevingen en emoties en gedachten; de binnenwereld van alles wat subjectief is. Deze wereld bestaat eigenlijk net zo echt als de buitenwereld; mensen kunnen net zo min negeren dat ze ervaren en voelen en denken als dat ze handen hebben of in een huis wonen. Ook hier geldt dat ieder mens in een deel van deze wereld leeft en dat niet ieder mens in dezelfde streken van deze wereld leeft.
De derde wereld is die van de concepten en van de inhouden van opvattingen en ideeën en abstracties: de wereld van de theoretische zijnden. Ook deze bestaat echt; mensen kunnen nooit negeren dat ze ideeën denken en de ene theorie meer waar vinden dan de andere, en dat betekent dus dat ze zich in hun gedachten (en dus vanuit hun plaats in wereld 2) tot die opvattingen (iets in wereld 3) kunnen verhouden, net zoals ze dat ook tot voorwerpen (iets in wereld 1) kunnen doen. Wederom: ieder mens leeft in een deel van deze wereld en niet iedereen leeft in dezelfde streken (oftewel: niet iedereen kent en gelooft in dezelfde opvattingen).

Van deze drie is de laatste wereld het meest omstreden, ook in de filosofie, maar in het proefschrift wordt betoogd dat deze derde wereld eigenlijk net zo objectief is als de eerste: zoals we subjectief naar objectieve dingen kunnen kijken, zo kunnen we analoog ook subjectief over objectieve ideeën nadenken en ze beschouwen. En eigenlijk kunnen we analoog ook subjectief onze (objectieve) binnenwereld in ogenschouw nemen.

In het proefschrift wordt deze metafysische theorie-over-alles uitgewerkt tot een eigen verbeterde en uitgebreide versie van deze driewereldentheorie. Het boek biedt onder andere een uitgebreide notatie voor alle soorten zijnden in de drie werelden en het belang daarvan is dat met die notatie talloze problemen en puzzels in de filosofie en in de andere wetenschappen, maar ook in het gewone leven netjes zijn weer te geven en te doordenken. Dat is daarom van belang, omdat in een metafysica waarin bijvoorbeeld alleen wereld 1 echt bestaat, de ervaringen en de opvattingen van mensen niet serieus genoeg genomen (kunnen) worden. Het gaat dus om een anti-reductionistische metafysica.

Deze eigen versie van de driewereldentheorie beschrijft ook dat (bijna) alle mensen altijd in delen van die drie werelden leven en bestaan. Die wereld-delen worden daarom als leef-werelden aangeduid; mensen leven (wonen, reizen, zwerven, verdwalen, verschansen zich) dus in drie verschillende leefwerelden en ieder mens ook weer in een apart stukje daarvan; de vele verschillen tussen culturen en tussen personen zijn dan te beschrijven als verschillen tussen de lokaties van mensen in (één of twee of drie van) de leefwerelden waar zij wonen en thuis-zijn.

Het boek bevat verder hoofdstukken met een groot aantal mogelijke toepassingen van de theorie; toepassingen op filosofische maar ook op andere vraagstukken. Zo wordt aangetoond op hoeveel terreinen de theorie bruikbaar is. Er zijn hoofdstukken en paragrafen over bijvoorbeeld de (geestelijke) gezondheidszorg, maar ook de grondrechten van de mens in drie werelden. Zo komen ook filosofische praktijken aan de orde. Een apart hoofdstuk gaat over de bekende vraag naar de verhouding tussen lichaam en geest.
Steeds weer wordt gedemonstreerd dat het hier om een gebruiksvriendelijke, handige en krachtige theorie gaat met tal van toepassingsmogelijkheden en met een maximale kans op zorgvuldigheid omdat niets vergeten of overgeslagen kan worden wat eigenlijk van belang is bij ons denken en handelen. Daarmee is het ook een theorie waarin maximaal recht gedaan kan worden aan de complexiteit van veel vraagstukken in het menselijk bestaan.

Het proefschrift is een uitgave van de
Filosofische Consultatiepraktijk E.P. Veening.
Het proefschrift is te verkrijgen door overmaking van € 15,- op giro 4738948 t.n.v. Filosofische Praktijk E.P. Veening te Groningen, onder vermelding van 3Wt-R.

(ISBN 90-6464-4412-8)

Inhoudsopgave

Voorwoord
  Denkwerk voor hulpverleners

I. Inleidingen
  1. Filosofie als denk-discipline
  2. Werelden en hulpverlening
      Introductie van een cliënt-situatie

II. Denkgereedschappen
  3. Puzzels in de hulpverlening
  4. Verhalen in de hulpverlening
  5. Verhalen en puzzels in de matrix

III. Detailleringen
  6. Denkgereedschap voor kennispuzzels
  7. Denkgereedschap voor waarderingspuzzels
  8. Denkgereedschap voor praktische puzzels

IV. En verder nog dit
  9. Deskundigheid: een verhaal apart
  10. Denk-, praat- en schrijfwerk

Inleiding

Deel 1 Verhalen en partijen
Hs 1 Verhalen in soorten
Hs 2 Verhalen over wat en wie en waar?

Deel 2 Dynamiek in (levens)verhoudingen
Hs 3 Symmetrie en asymmetrie
Hs 4 Warmte en koudte
Hs 5 De relationele matrix
Hs 6 Dynamiek : bekering en groei
Hs 7 Relatie en 'ruilatie'

Deel 3 Toepassingen
Hs 8 Diagnostiek en levensverhoudingen
Hs 9 Zielzorg

Deel 4 Ter afronding
Hs 10 Samenvatting van het voorgaande
Hs 11 De Grote Vraag
Hs 12 Metaforische nabeschouwingen

Bronnen